حجامت در چه صورت مفید است؟ - ساری فان

به گزارش مهر، مرتضی مجاهدی، با اشاره به تاریخچه حجامت در مکاتب طبی دنیا، اضافه کرد: حجامت یک روش پزشکی است که از هزاران سال قبل در مکاتب مختلف پزشکی دنیا مرسوم بوده و آثاری که از تمدن های مختلف باستان بر جای مانده به خوبی این قدمت را نشان می دهد. در طب ایرانی هم حجامت رواج داشته و هنوز هم هست، در منابع طب ایرانی از آثار و کاربرد حجامت گفته شده و اینکه چه زمانی از این روش استفاده می کنیم و چه زمانی ممنوع است. در منابع شیعه و سنی هم روایات زیادی از اهل بیت علیه السلام وارد شده که به انجام حجامت توصیه کرده اند و می توان گفت در بین روایات طبی روایات حجامت اعتبار بیشتری دارد.

وی ادامه داد: در طب ایرانی به حجامت بیش از یک راه حل درمانی، به عنوان اقدامی برای حفظ سلامتی نگاه می گردد و از این منظر حجامت به شرط رعایت آداب آن برای افراد سالم و غیر بیمار هم می تواند مفید باشد.

معاون تعالی دفتر طب ایرانی با اشاره به اینکه از دیدگاه طب ایرانی، حجامت جزو اعمال یداوی محسوب می گردد، توضیح داد: به طور کلی اعمال یداوی به اقدامات درمانی گفته می گردد که به تشخیص پزشک طب ایرانی و در صورت لزوم در کنار اقدامات اساسی پیشگیری و درمان مانند اصلاح سبک زندگی، تدابیر تغذیه ای، دستورات دارویی و…، انجام می گردد.

مجاهدی اضافه کرد: وقتی حجامت به صورت مطلق گفته می گردد منظور تنها خونگیری نیست بلکه حتی بادکش هم یک نوع حجامت است اما آنچه که معروف است حجامت با خونگیری است. کتاب های ما و حکماً خونگیری های دیگری هم داشتند از جمله فصد که یک جاهایی حجامت و یه جاهایی فصد به کار برده می گردد در واقع حجامت یک مدل کوچک تری از فصد است با آثار خفیف تر از فصد، بنابراین خونگیری در مکاتب طب ایرانی و رایج بر اساس کاهش خون است.

عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی بابل گفت: پزشک طب ایرانی با در نظر گرفتن شرایط جسمی افراد از جمله مزاج، شرایط سلامت و بیماری های فرد، آداب حجامت از جمله زمان هایی که برای حجامت توصیه شده و یا منع شده در مورد اثربخشی آن تصمیم گیری و توصیه می نماید.

این متخصص طب ایرانی شرح داد: مهم ترین کاری که با حجامت انجام می گردد این است که از موضع مورد نظر، خلط ناشی از خون و صفرا را خارج می کنیم که این عمل باعث پاکسازی موضع می گردد و برخلاف باور عامه باعث خروج مواد مغذی بدن نمی گردد.

وی در مورد فواید و آثار حجامت توضیح داد: ما آثار فراوانی از حجامت می بینیم که مستند علمی دارد، نه فقط تجربه ای که به وسیله بیماران بازگو می گردد. ما در سطح بالای علمی مقالات چاپ شده متعددی داریم و پژوهشگران زیادی در دنیا بر روی آن کار کرده اند و بالاترین سطح شواهد پزشکی را دارد. مثلاً در مورد میگرن مطالعات فراوانی شده و نتایج تحقیقات علمی نشان می دهد که حجامت در درمان میگرن مؤثر است و قطعاً خونگیری عادی نمی تواند این تأثیر را داشته باشد.

مجاهدی مطرح کرد: البته توصیه به انجام حجامت به معنای رد کردن خواص و اثرات اهدا خون و منع آن نیست و فراموش نکنیم که اهدا خون، اهدا زندگی است و حس نوعدوستی انسان ها اقتضا می نماید با اهدا خون در کمک بیماران نیازمند بکوشند.

این متخصص طب ایرانی در مورد تبلیغاتی که هرساله برای انجام حجامت در ایام حزیران می گردد شرح داد: هرساله بر حجامت روز هفتم حزیران از ماه های رومی که در هر سال معادل 29 یا 30 خرداد است، مانور فراوان داده می گردد و عده ای با تبلیغات آنچنانی در حجم انبوه، همه مردم را بدون در نظر گرفتن شرایط جسمی و مزاجی حجامت در این روزها تشویق می نمایند تا جایی که حتی مراکز غیرقانونی حجامت مملو از مراجعه نمایندگان جهت حجامت می گردد و بسکمک از مردم نیز خودسرانه به اماکن متفرقه مراجعه می نمایند و درخواست حجامت بدون ویزیت پزشک را دارند که در مواردی نیز به راحتی پذیرفته می گردد.

وی در مورد روایات مورد استناد در مورد حجامت حزیران گفت: در آنالیز های صورت گرفته به وسیله اساتید علوم حدیث، تنها یک روایت در این مورد در منابع حدیثی ذکر شده است که این روایت هم از بین منابع اولیه حدیثی که مربوط به قرون اولیه بعد از ائمه هستند، تنها در کتاب مکارم الاخلاق به عنوان کتابی درباره آداب و اخلاق اسلامی نوشته حسن بن فضل طبرسی عالم شیعه قرن ششم قمری، ذکر شده است و البته در بعضی کتب روایی متاخر مانند بحارالانوار که منبع روایی محسوب نمی شوند هم آن را منعکس کرده است. متأسفانه این روایت مرسل است یعنی سند و راویان حدیث تعیین نشده است. از دیدگاه علوم حدیث، استناد به حدیثی که فقط در یک منبع نه چند معتبر روایی ذکر شده و انتشار و استفاده کاربردی از آن به عنوان فرمایش معصومین صحیح نیست.