گرد و غبار فراموشی بر هنر سنتی گیوه دوزی آباده - ساری فان

گیوه دوزی یکی از صنایع دستی استان فارس است که در شهر آباده سابقه ای کهن و دیرینه دارد؛ اما این روزها دیگر کسی کمتر گیوه بر پا می نماید.

این در حالی است که سمت وسوی استفاده از فراوریات ماشینی افزایش یافته است، حداقل براساس ادعای بعضی از دوستداران هنرهای دیرین، تمایل مردم به بهره مندی از محصولات صنایع دستی به ویژه گیوه بسیار کم شده است و نسل های کنونی دیگر مایل به فعالیت در این حوزه نیستند.

البته نوسانات مالی، نبود ثبات در بازار، گرانی مواد اولیه، کاهش قدرت خرید مردم و استقبال کم از محصولات صنایع دستی باعث شده تا بسیاری رشته های صنایع دستی مانند گیوه دوزی با بی رونقی روبرو گردد.

علی مستغنی، جوان 26 ساله از جوانان شمال استان فارس است که کارشناسی پرستاری دارد اما به علت علاقه ای که به شغل گیوه دوزی داشته این صنایع دستی را از 15 سالگی آغاز نموده است و نزدیک به 11 سال است که در این عرصه مشغول به فعالیت است.

وی گفت: گیوه دوزی شغلی بود که از پدربزرگم یاد گرفتم، چرا که در قدیم گیوه دوزی یکی از شغل های پردرآمد این شهر به حساب می رفت.

مستغنی با بیان اینکه گیوه آباده در جنوب کشور معروف و مطرح بوده، افزود: جوانان امروز دیگر در پی فراوری مواد مورد احتیاج گیوه دوزی نیستند و بیشتر آنان در پی کفش های ماشینی و صنعتی هستند.

این گیوه دوز آباده ای با بیان اینکه هم اکنون در آباده 3 گیوه دوز بیشتر وجود ندارد و ما باید برای احیای این صنایع دستی کوشش کنیم، توضیح داد: کمبود مواد اولیه در این شغل می تواند عامل اصلی و کاهش استقبال از این محصول گردد که این شغل با بی رونقی روبرو نموده است.

وی با اشاره به اینکه فقط عده ای از زن و مرد سالمند و سالخورده، تخت کشی و رویه بافی (رویه چینی) و چرم سازی برای فراوری گیوه را انجام می دهند، یادآور شد: بیشترین مشتری های ما برای این صنایع دستی عشیره های قشقایی و بختیاری هستند که برای لباس های سنتی از این صنایع دستی استفاده می نمایند.

مستغنی با بیان اینکه حمایت از این حرفه بسیار مهم است که متأسفانه در این شهر فرهنگ سازی گیوه دوزی انجام نشده است، افزود: از مسئولان درخواست داریم که در هنرستان ها، گیوه دوزی را به دانش آموزان علاقمند آموزش دهند، چرا که هنرجویان گیوه دوزی باید از سن 15 الی 16 سالگی آغاز نمایند و با گذشت چند سال استاد کار ماهر شوند.

این گیوه دوز آباده ای ادامه داد: ما برای آغاز این صنایع دستی از وام و تسهیلاتی برخوردار شده ایم و با حمایت میراث فرهنگی و شهرداری در تیمچه صرافیان حجره ای به این امر اختصاص داده شد که توانست به ما یاری کند.

وی توضیح داد: از مسئولان می خواهیم که از بنده که تنها گیوه دوز جوان شمال استان فارس هستم، حمایت مالی نمایند. بعلاوه از شهرداری و میراث فرهنگی درخواست می کنیم که برای تبلیغات این هنر کوشش نمایند و بستری را برای آموزش این هنر دستی فراهم نمایند.

وی اعلام کرد: جلسه ای در شورای شهر آباده با حضور هنرمندان این شهر برگزار گردید که ما مشکلاتی را که در این عرصه صنایع دستی داشتیم اعلام کردیم؛ اما شورای شهر در پاسخ به ما اعلام کردند خودتان می دانید بروید در اینترنت بازار کسب راه بیندازید و مسئولان شهر نهایتاً تنها کاری که می نمایند از مغازه ها بازدیدی می نمایند و می گویند خسته نباشید و می روند.

مستغنی در خاتمه یادآور شد: از مسئولان شهر درخواست می کنیم با حمایت های رسانه ای و مالی برای احیای این صنایع دستی کوشش نمایند.

محمدعلی جباری، مسئول اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان آباده گفت: در حوزه صنایع دستی در آباده، صدور کارت و تسهیلات پرداخت می گردد و کسانی که برای این صنایع دستی درخواست تسهیلات تبصره 16 و صدور کارت درخواست دهند جزو اولویت هستند و ما حمایتشان می کنیم.

وی با بیان اینکه در این عرصه کمبود متقاضی داریم اما اگر بستر را در شهرستان فراهم نموده و مکانی را برای آموزش آماده کنیم قطعاً متقاضی آموزش این هنر پیدا می نماید، افزود: اکنون در اداره میراث کارگاه های منبت راه اندازی شده است و می توانیم به همین شکل برای گیوه دوزی برنامه ریزی کنیم.

جباری در پاسخ به اینکه آیا تبلیغات برای صنایع دستی گیوه دوزی در شهر آباده صورت گرفته است؟ افزود: در مورد منبت صورت گرفته است اما برای هنر دستی گیوه دوزی چنین چیزی در شهر شاهد نیستیم.

وی در ادامه با بیان اینکه به علت اینکه شهرداری آباده دبیر شهر جهانی منبت است و وظیفه فعالیت در این عرصه را دارد اما برای گیوه دوزی چنین چیزی مشاهده نکردیم، افزود: ما می توانیم پیشنهاد تبلیغ گیوه دوزی را بدهیم؛ اما شهرداری الزامی ندارد که این کار را انجام دهد، چرا که تنها گیوه دوزی صنایع دستی ما نیست بلکه ما 300 رشته صنایع دستی را داریم که بسیاری از رشته های آن منسوخ شده است.

مسئول اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان آباده تاکید نمود: میراث فرهنگی شهرستان آباده در حال برنامه ریزی برای این هنر دستی است و قطعاً اداره کل میراث همکاری خوبی دارد و ارتباط خوبی هم با شهرداری شهرستان آباده داریم و حتماً این کار را در دستور کار قرار می دهیم و برای تبلیغات در این عرصه کوشش خواهیم کرد.

وی بعلاوه در پاسخ به اینکه آیا میراث شهرستان آباده می تواند این پاپوش را صادر کند؟ افزود: تا به امروز چنین برنامه ای نبوده است مگر اینکه نمایشگاه هایی در کشورهای دیگر برگزار گردد که به این هنر اختصاص دهیم.

جباری در خاتمه بر این نکته تاکید نمود: وظیفه داریم در این حوزه فعالیت داشته باشیم و از آن حمایت کنیم.