شایعات کرونایی از کجا می آیند؟ - ساری فان

از وبسایت سازمان بهداشت جهانی دیدن نمایید.

به گزارش ایران، البته همه ما خوب می دانیم که این اولین شایعه ای نیست که در این باره شنیده ایم و آخرین اش هم نخواهد بود. بعلاوه کشور ما تنها کشوری نیست که این روزها با این شایعات دست و پنجه نرم می نماید. مثلاً یک جست وجوی ساده در رسانه های مختلف جهان نشان می دهد که ضد علم ها در هیچ جای جهان بیکار ننشسته اند و بویژه در شبکه های اجتماعی کاملاً فعالند. ضد علم ها معمولاً از اطلاعات معمولی، شایعات عظیمی می سازند؛ مثلاً چندی پیش وقتی انجمن چشم پزشکان فرانسه درباره عوارض واکسن فایزر اطلاعیه ای داد که در موارد بسیار محدود بعد از تزریق روی شبکیه چشم اثر گذاشته، ضد واکسن ها همین داستان را آنقدر عظیم کردند تا بتوانند ترس را بر کسانی که برای تزریق واکسن تردید دارند، غالب نمایند. فرانسه در بین کشورهای اروپایی و بر اساس نظرسنجی ها جزو کشورهایی است که بیشترین تعداد ضد واکسن در آن فعالیت می نمایند. آنها همه کوشش خود را می نمایند تا واقعیت را جور دیگری نشان دهند. شایعه آهن ربا شدن بدن هم یک ماه قبل در بسیاری از نقاط جهان ترند شد و حالا به کشور ما هم رسیده است.

از روغن بنفشه تا مبارزه با ماسک

افرادی که واکسن می زنند مراقب باشند هیچ آمپول ویتامینی تزریق ننمایند. آمپول ویتامین، ویروس را فعال نموده و موجب فوت کسی که واکسن زده می گردد. لطفاً حتی از مصرف قرص های تقویتی و ویتامین ها هم تا پانزده روز بعد از واکسن خودداری کنید. لطفاً به دوستان و آشناها بگویید تا از بلا دور بمانند. این یک شایعه دیگر است که حتماً برای خیلی هایتان فرستاده شده. اما این شایعه هم مثل خیلی شایعات دیگر هیچ پایه و اساس علمی ندارد.

شایعه وقتی ایجاد می گردد که ناآگاهی یا فقدان اطلاع رسانی یا نادانی وجود داشته باشد. شایعه درباره مسائل حساس است و کرونا هم به خاطر اینکه در این مدت حساس ترین موضوع اجتماعی ما بوده، شایعات زیادی پیرامونش شکل گرفته. این ها گفته های مهدیار سعیدیان، پزشک است.

او ادامه می دهد: از زمان شیوع ویروس کرونا و طی فرایند این پاندمی و اکنون که در حال واکسیناسیون هستیم، کلی شایعه شنیده ایم. شایعه دو منبع اساسی دارد؛ شایعات هدفمند و شایعاتی از روی جهل و ترس. در زمان آغاز کرونا اطلاع رسانی خوبی نداشتیم و اطلاعات غلطی به مردم دادیم. مثلاً از همان ابتدای شیوع ویروس یکی از مسئولان گفت قرنطینه قرون وسطایی است. در حالی که قرنطینه مهمترین راه پیشگیری از بیماری های واگیردار است و کشورهایی که در پیشگیری پیروز بودند، اتفاقاً قرنطینه را کامل اجرا کردند. مسأله بعد ماسک زدن بود که حتی در تلویزیون این کار را مسخره کردند. درحالی که هنوز هیچ اطلاعی درباره یک بیماری ناشناخته نداشتیم. حتی به کادر درمان گفتند ماسک نزنید چون باعث ترس مردم می گردد و برای همین بسیاری از کادر درمان و همکاران در اسفند به این بیماری مبتلا شدند. همین طور شایع شد که ماسک زدن اکسیژن خون را کم و دی اکسید کربن را زیاد می نماید. درحالی که این هم کاملاً نادرست بود و چه فیلم هایی که در این باره در شبکه های اجتماعی منتشر نشد. در حالی که بدن اندازه دی اکسید کربن را تنظیم می نماید. حتی گفتند که گرما ویروس را از بین می برد و اگر بتوانیم تا تابستان بیماری را کنترل کنیم، این بیماری از بین می رود. این حرف ها متأسفانه گاهی از سوی مسئولان اسم می شد و وقتی به بطن جامعه می رسید تبدیل به شایعات عجیبی می شد.

شایعه ای به قدمت تاریخ

آنقدر شایعات مختلف در این مدت شنیده ایم که شاید مجال اینکه همه اش را اسم کنیم نباشد؛ شایعاتی مثل اینکه هر کسی واکسن بزند مریضی های نهفته اش بروز پیدا می نماید یا واکسن می تواند باعث آلزایمر یا بیماری های روان گردد. اینکه نباید بعد از واکسن ویتامین مصرف کرد یا ماجرای مغناطیس. مسأله به نظر من فاقد ارزش علمی است و حتی ارزش استدلال کردن هم ندارد. گاهی این شایعات آنقدر پررنگ است که گروه هدف اصلی را نشانه می گیرد مثلاً کسی که بیماری زمینه ای جدی دارد به واکسن شک می نماید. بیمار به من می گوید آخر من بیماری قلبی دارم یا پدرم دیابت دارد، می گویم اتفاقاً واکسن برای شماست تا کرونا از پا نیندازدتان. این ها حرف های هادی یزدانی، پزشک است.

به گفته این پزشک، توسعه هرگونه شایعه و موارد ضد علم و شبه علم باعث تزلزل در افکار عمومی می گردد در حالی که بر اساس مسئولیت اجتماعی هم باید همه واکسن بزنند چون واکسن زدن تنها راه اصلی مقابله با این بیماری است. خیلی ها بعد از تزریق واکسن ماسک نمی زنند چون فکر می نمایند دیگر مبتلا نمی شوند، این هم شایعه عظیمی است. همان طور که عده ای شایعه می نمایند واکسن زدن باعث لخته شدن خون می گردد. عارضه ای که بسیار نادر است چراکه امکان لخته شدن خون در هنگام ابتلا به کرونا بسیار بیشتر است.

شاید شما هم روزهای اول شیوع ویروس کرونا را به یاد بیاورید. فیلم هایی منتشر می شد که افراد توی خیابان بی هوش می شدند، این افراد را مبتلا به کرونا معرفی می کردند و هراس بیشتری در دل همه ایجاد می شد، درحالی که خیلی زود معلوم شد کرونا اصلاً چنین اثری بر بدن ندارد و همه این اخبار شایعه محض است.

سعیدیان می گوید: کمی بعد مسأله طب اسلامی مطرح شد و شایعات عجیبی شکل گرفت؛ اینکه عده ای مدعی شدند با داروهای گیاهی و روغن بنفشه کرونا را درمان می نمایند. بعد گفتند درمان قطعی کرونا را پیدا نموده اند یا شایعه کردند ویتامین ها باعث رشد ویروس می گردد درحالی که اصلاً مکانیسم بدن این طور نیست. عامل دیگر پخش این شایعه ها سلبریتی ها بودند که درباره درمان کرونا حرف های نادرست می زدند و این روزها هم درباره واکسن شایعه پراکنی می نمایند.

به گفته سعیدیان، شایعات در زمان بیماری های ویروسی واگیردار خیلی خطرناکند و به رشد سریع تر آن یاری می نمایند: اطلاع رسانی هم چندان قوی نبود تا جلوی شایعات را بگیرد و مردم هم از ماسک و قرنطینه خسته شده بودند تا به واکسن رسیدیم. البته ضد واکسن ها همه جای جهان هستند و شایعه در این باره عمری به قدمت تاریخ دارد. مثلاً در زمان امیرکبیر هم که مایه کوبی آبله آغاز شد، عده ای شایعه درست نموده بودند اگر کسی واکسن بزند روح خبیث وارد بدنش می گردد. این شایعه شبیه همان شایعه میکروچیپ است. امیرکبیر آن موقع خاطرنشان کرد هر کس مایه کوبی نکند دو قران جریمه می گردد. به هر حال در این دوره هم این افراد فعال شدند و شایعات زیادی از عوارض واکسن گرفته تا اخبار نادرست درباره واکسن ساختند. مثلاً اگر واکسن بزنید دیگر به کرونا مبتلا نمی شوید. در حالی که واکسن زدن تا 80 درصد امکان مرگ و میر را کم می نماید اما ابتلا و ناقل شدن را از بین نمی برد.

شایعه دیگر درباره واکسن این بود که آب مقطرند یا میکروچیپ دارند و حتی عده ای که تریبون داشتند به این شایعات دامن زدند و درباره واکسن بیشتر شایعه پراکنی کردند. مثلاً در صدا و سیما افرادی را نشان دادند که می گفتند بعد از تزریق واکسن فایزر نوعی فلج انجام شده اند. این اقدام ها عجولانه بود و خودش تبدیل به منبع شایعه پراکنی شده بود یا مثلاً در شبکه های اجتماعی شایعه کردند هرکس واکسن بزند دو سال بعد می میرد یا اگر کسی واکسن بزند ناقل کرونا می گردد. درحالی که همه این شایعات به وسیله دانشمندان رد شد. سیستم اطلاع رسانی وزارت بهداشت هم در برابر این شایعه ها کاملاً منفعل بود.

شایعه، نتیجه ترس و اطلاع رسانی نادرست است. شاید اگر در این شانزده ماه اطلاع رسانی دقیق تری داشتیم و اگر تناقض گویی ها کمتر بود، این روزها این قدر شایعه و حرف های نادرست نمی شنیدیم. اما هنوز دیر نشده و می توانیم همچنان با اتکا به قدرت علم و دانش به مبارزه با این شایعه ها برویم.