انواع خاموت و ویژگی های آن ها - ساری فان

خاموت چیست؟

در آرماتوربندی میلگردها به دو دسته طولی و عرضی تقسیم بندی می شوند. میلگردهایی که در تیر یا ستون قرار می گیرند، میلگرد طولی و به میلگردهایی که در راستای عمود بر این میلگردها نصب شده و به عنوان میلگردهای مکمل شناخته می شوند، میلگردهای عرضی می گویند. خاموت ها در دسته میلگردهای عرضی قرار می گیرند. بنابراین می توان گفت خاموت نمونه ای از میلگردهای آرماتور عرضی است که از آن در جهت جلوگیری از بیرون زدگی آرماتورهای طولی استفاده می گردد. این گونه میلگردها معمولا از خم 45 یا 90 درجه برخوردار می باشند. استفاده از خاموت در سازه های بتنی می تواند در بالا بردن مقاومت سازه نقش داشته باشد. از آن جایی که آرماتورهای طولی به تنهایی برای مقاومت در برابر نیروی کششی زلزله کافی نیستند، استفاده از آرماتورهای عرضی نقش مهم و کلیدی دارد.

آن چه که در ساخت خاموت از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده و باید به آن توجه گردد، به کارگیری میلگردهایی است که تا به امروز از آن ها استفاده ای نشده باشد. اهمیت این امر در استحکام و استاندارد خاموت ها نقش بسزایی دارد. میلگردهای کار نموده عموما سرخ رنگ بوده و برای استفاده در ساخت خاموت مناسب نیستند.

نحوه ساخت خاموت

ساخت خاموت با استفاده از فرآیند نورد گرم انجام می گردد. مراحل انجام این کار به این شکل است که در ابتدا، میله های فولادی را با استفاده از غلطک به شکل میله ای توپر در می آورند. آن چه که در این جا خواهیم داشت یک آرماتور طولی می باشد. سپس برای تبدیل آرماتور طولی به یک آرماتور عرضی که همان خاموت نامیده می گردد، میلگرد را در زاویه 90 یا 135 درجه خم می کنیم. میلگردهایی که از زاویه خم 90 درجه برخوردار می باشند، خاموت ساده و به میلگردهایی با زاویه خم 45 یا 135 درجه خاموت مهندسی گفته می گردد. در میان این دو خاموت ،خاموت های مهندسی باعث ایجاد مقاومت سازه در برابر نیروهای ناشی از زلزله می گردد.

انواع خاموت

همان گونه که در بالا اشاره شد، خاموت ها در دسته آرماتورهای عرضی قرار می گیرند و به عنوان میلگردهای مکمل از بیرون زدگی میلگردهای طولی در هنگام وقوع زلزله جلوگیری به عمل می آورند. اندازه و قطر میلگردها دارای استاندارد ویژه ای بوده و نباید از حد مجاز کم تر باشد. بر اساس این استاندارد، قطر خاموت نباید کم تر از 6 میلی متر باشد. هم چنین در صورتی که فاصله دو آرماتور از 15 سانتی متر بیش تر باشد، باید از یک آرماتور عرضی در بین آن ها استفاده کرد.

به طور کلی خاموت ها در 6 گروه تقسیم بندی می شوند:

• خاموت های سنتی
• خاموت های مارپیچی
• خاموت های معمولی
• خاموت مهندسی
• خاموت های ربات
• خاموت های سلولار

در ادامه به بیان توضیحاتی در خصوص هریک از انواع خاموت می پردازیم.

خاموت سنتی

یکی از پر کاربردترین انواع خاموت در کشور ما خاموت سنتی می باشد. خم زاویه ای خاموت های سنتی 90 درجه می باشد. از این رو می توان گفت از لحاظ ظاهری به شکل مربع می باشند. برای ساخت این خاموت از اهرم استفاده می گردد.

خاموت مارپیچی

در ساخت خاموت های مارپیچی از دستگاه های CNC استفاده می گردد. این مدل خاموت می تواند در اندازه و قالب های متفاوتی ساخته و مورد استفاده قرار گیرد. استفاده از این مدل برای اغلب سازه ها امکان پذیر می باشد.

خاموت معمولی

در ساخت خاموت های معمولی که با عنوان خاموت های ساده نیز شناخته می شوند، می توان از دستگاه استفاده نموده و یا با استفاده از روش های سنتی و دخالت دست نسبت به ساخت آن اقدام کرد. همانند خاموت های مارپیچی این خاموت ها نیز در اندازه و قالب های متفاوتی ساخته و در ساختمان سازی مورد استفاده قرار می گیرد.

خاموت مهندسی

همان گونه که در بالا اشاره شد، خاموت های مهندسی به میلگردهایی گفته می گردد که از زاویه خم 45 یا 135 درجه برخوردار باشد.

خاموت ربات

از لحاظ ظاهری خاموت های ربات شباهت زیادی به خاموت های مارپیچ دارند. تنها تفاوت آن ها را می توان در مربعی که در گوشه خاموت ربات وجود دارد، دانست. در ساخت این گونه خاموت ها از دستگاه CNC استفاده می گردد.

خاموت سلولار

خاموت های سلولار در دسته پیشرفته ترین آرماتورهای عرضی می باشند. به کارگیری این خاموت ها مقاومت بسیار بالایی در سازه های بتنی ایجاد می نماید. کارکرد این خاموت ها به گونه ای است که ضعف کششی آرماتورهای طولی را در برابر فشار ناشی از زلزله جبران می نماید. ساخت خاموت های سلولار بر اساس استاندارهای تکنولوژی Pi-system صورت می گیرد.

کاربرد خاموت

استفاده از خاموت در ساخت سازه های بتنی کاربردهای متفاوتی دارد که از جمله می توان به افزایش مقاومت فشاری، بالا بردن انعطاف پذیری ستون، جلوگیری از خم شدن میلگرد اصلی در ستون، جلوگیری از حرکت میلگرد اصلی در زمان بتن ریزی و بهبود عملکرد میلگرد موجود در ستون اشاره نمود.