نشنال اینترست: کرونا شاید میخی بر تابوت غرب و نظم لیبرال باشد - ساری فان

به گزارش گروه بین الملل خبرنگاران، آمیتاو آچاریا استاد دانشگاه امریکن واشنگتن دی سی و پژوهشگر موسسه برگروئن در کالیفرنیا در یادداشتی با عنوان کرونا چگونه نظم دنیا را تغییر می دهد در نشنال اینترست نوشت: کرونا نه تنها یک فاجعه برای بهداشت عمومی دنیاست بلکه باعث تغییر در نظم دنیای نیز خواهد شد. بیماری های همه گیر در گذشته نیز نظم دنیا را تغییر دادند.

طاعون در قرن چهاردهم که گفته می شد آن هم از چین شیوع پیدا کرده است، 90 درصد از جمعیت استان هوبی و نیمی از جمعیت 123 چین را به کام مرگ کشاند و در مجموع بیش از یکصد میلیون نفر از جمعیت آن زمان دنیا را کشت. طاعون پایان نظم دنیای مغولی را به زانو درآورد.

کرونا در مقایسه با طاعون یک همه گیری ملایم تر به شمار می آید و به نظر می رسد که نرخ مرگ ومیر ناشی از آن پایین تر است. طاعون که به طاعون بچه ها نیز معروف است، افراد کم سن و سال زیادی را کشت اما ویروس کرونا بیشتر جان افراد مسن را می گیرد.

نویسنده نشنال اینترست این سوال را اعلام کرد که ویروس کرونا نظم فعلی دنیا را چگونه تحت تاثیر قرار می دهد؟ و نوشت: این همه گیری هنوز در اوایل راه خود است، با این حال، برخی فرایندهای متاثر از آن آشکار شده است.

نخست آنکه این بحران حمایت از دنیای شدن را تضعیف می کند. حمایت از دنیای شدن پیش از این با ظهور پوپولیسم و سیاست های ریاست جمهوری دونالد ترامپ در موقعیت ضعف قرار گرفته بود. کرونا به دلیل وابستگی متقابل اقتصادی و همچنین دنیاگردی و مسافرت با سرعت خیره کننده ای گسترش یافته و مقصر آن دنیای شدن است. شیوع کرونا واکنش شدیدتری نسبت به دنیای شدن ایجاد می کند.

بسته شدن مرزهای ملی و استانی و اعمال حاکمیت دولت ها افسانه قدرتمند دنیای شدن یعنی دنیای بدون مرز را بیش از پیش زیر سوال برده است.

دوم آنکه کرونا شاید میخی بر تابوت اندیشه غرب (هر آنچه از خرابکاری ترامپ از روابط دو سوی آتلانتیک باقی مانده است) باشد. گروه 7 نتوانسته پس از جلسه سران بیانیه ای صادر کند زیرا دولت ترامپ اصرار داشت که کرونا ویروس چینی خوانده شود. در عین حال، انریکو لتا نخست وزیر اسبق ایتالیا اخیرا در مصاحبه ای با روزنامه انگلیسی گاردین به شعار ترامپ مبنی بر آمریکا اول اشاره کرد و به اروپایی ها در مورد شیوع ویروس ترامپ و درباره سرایت شعارهایی مانند ایتالیا اول، بلژیک اول یا آلمان اول به اروپا هشدار داد.

سوم آنکه کرونا ممکن است شعار آمریکا اول را تقویت کند. پیتر ناوارو معمار جنگ تجاری ترامپ دوم آوریل (14 فروردین) در کنفرانسی خبری در کاخ سفید گفت: اگر فلسفه، راهبرد و باور ترامپ در مورد پایگاه تولیدی قوی و امنیت مرزهای آمریکا توجیهی داشته باشد، این بحران توجیه آن است. اما تصویر ایالات متحده به عنوان یک کشور درمانده ای که بزرگ ترین اقتصاد و ارتش دنیا را دارد، در تضاد آشکار با شعار ترامپی آمریکا را عظمت بخشیم قرار گرفته است.

آچاریا در یادداشت خود توضیح داد: این بحران اعتبار دنیای آمریکا و اعتبار دولت ترامپ در داخل کشور را بشدت کاهش می دهد. تصویر آمریکا به مثابه یک ابرقدرت بیچاره که با یک ویروس به زانو درآمده است، مساله ای بود که از قبل در مورد آن هشدار داده شده بود. فراموش کردن این تصویر سخت است. ترامپ شاید اهمیتی به افکار عمومی بین المللی ندهد اما بسیاری از آمریکایی ها احساس استیصال می کنند.

او نوشت: همه اینها شاید میخ دیگری بر تابوت نظم لیبرال بین المللی باشد که به خاطر سیاست ها و پوپولیسم غربی ترامپ به تلوتلو خوردن افتاده است.

چهارم آنکه، آیا چین از این بحران سود خواهد برد؟ این بحران مدل های سیاسی و اقتصادی ایالات متحده و چین را در کانون توجه دنیای قرار داده است و هر کسی که از آن سربلند خارج شود، اعتبار بیشتری کسب خواهد کرد. این احتمال وجود دارد که تبعات اقتصادی کرونا بر آمریکا شدیدتر از تاثیرات آن بر چین باشد. اگر این اتفاق رخ دهد تغییر کانون قدرت به شرق که تا به امروز فرایند آن آغاز شده است، سرعت خواهد گرفت. فقدان قدرت نرم و سخت آمریکا انتقال به نظم پساآمریکایی یا آنچه که من دنیای چندمجتمعی می نامم، را سریع تر خواهد کرد.

چین توانسته شیوع کرونا را تحت کنترل درآورد اما به دلیل ناتوانی اولیه اش برای اقدام شفاف و موثر در جلوگیری آن ، آرزوهای پکن برای رهبری دنیا را تضعیف کرد. این موضوع به راحتی فراموش یا بخشیده نخواهد شد حتی اگر پکن تلاش کند تا با دادن یاری و مشاوره به بسیاری از کشورها آنها را در کنار آمدن با بیماری های خودشان یاری برساند.

کرونا شاید هزینه های دیگری برای چین داشته باشد و به رغم رشد اقتصادی اش، جاذبه آن کشور برای جذب سرمایه گذاری و دنیاگرد را کاهش دهد. این مساله میان آمریکا و چین فاصله ایجاد کرده و چرخه عرصه اقتصادی را از چین دور می کند.

نشنال اینترست درباره تاثیر این بحران بر سایر قدرت های در حال ظهور مانند هند و روسیه استدلال کرد: در صورتی که ناکامی های غرب را تکرار کنند، ممکن است که وجهه ای منفی از آنها ایجاد شود.

نکته آخر آنکه، مفسران درباره اینکه آیا پاسخ فردی کشورها به این بحران، دموکراسی ها را در موقعیت بهتری نسبت به دولت های اقتدارگرا قرار داده است یا نه، بحث خواهند کرد. اما در هر دو طیف کشورهایی هستند که پاسخ قوی و معقولی به کرونا داده اند. در اینجا، رقابت واقعی در مورد حکومتداری است تا ایدئولوژی یا نوع رژیم.

بحران جاری به دنیای شدن پایان نخواهد داد اما امید می رود که درخواست ها برای انسانی تر و ضابطه مندتر کردن آن افزایش یابد.