شیردهی و مادران - ساری فان

شیردهی و مادران

ارتباط عاطفی همراه با غذا

شیرمادربرترین و کامل ترین غذا برای نوزادان و شیرخواران تا خاتمه 2 سالگی است. به طوری که تغذیه انحصاری با شیر مادراز بدو تولد تا خاتمه 6 ماهگی و سپس ادامه آن همراه با تغذیه تکمیلی تا 2 سالگی منجر به رشد و تکامل کودک می گردد. مزایای شیرمادراز جنبه های مختلفی قابل آنالیز است جنبه هایی چون فواید مربوط به کودک و مادر، فواید مالی، اجتماعی و ...

مزایای مربوط به کودک

در دوره های مختلف رشد و تکاملی کودک بر اساس احتیاج شیرخوار ترکیبات شیر مادر تغییراتی پیدا می نماید. به اسم مثال در روزهای اول پس از تولد که بدن نوزاد هنوز سیستم ایمنی ضعیفی داشته و پادتن های لازم را جهت مبارزه با میکروب های بیرونی ندارد، دراین دوران شیر مادر با شرایط کودک تطبیق پیدا نموده، زرد رنگ و غلیظ تراست که آغوز (کلستروم یا ماک) نامیده می گردد که اولین و برترین واکسن برای حفاظت کودک بر ضد بیماری های عفونی است. دکتر علی رمضان خانی معاون بهداشتی دانشگاه شهید بهشتی از دیگر فواید شیرمادر می گوید: کاهش مرگ و میر نوزادان دراثر بیماری های اسهالی، کاهش ابتلا به پنومونی و عفونت های گوش میانی و عفونت های حاد تنفسی، کاهش ابتلا به آسم، آلرژی و اگزما، عدم احتیاج به دادن آب و قند حتی در مکان های گرم و خشک، عدم پرخوری شیرخوار و چاق نشدن وی در نتیجه اختلاف در ترکیب چربی شیر مادر، ماده ای سهل الهضم برای شیرخواران بیمار، هضم و جذب راحت تر چربی و پروتئین شیر مادر، ارضای غریزه مکیدن کودک، جذب بهتر آهن شیرمادر و ...

مزایای مربوط به مادر

تحقیقات معین نموده اند تغذیه انحصاری با شیر مادر فواید متعددی برای خود مادر دربر دارد. دررابطه با بعضی از این فواید دکتر رمضان خانی می گوید: تغذیه انحصاری و مکرر شیرخوار با شیر مادر منجر به پیشگیری از حاملگی زودرس، برگشت سریع تر رحم به حالت اولیه، کاهش احتمال ابتلا به سرطان پستان و تخمدان، بهبود شرایط روحی عاطفی مادر و برگشت سریع تر وزن مادر به حالت اولیه می گردد.

مزایای مالی و اجتماعی شیر مادر

بنابراظهارات معاون بهداشتی دانشگاه شهید بهشتی فواید تغذیه با شیرمادر از جنبه های مختلف اجتماعی - مالی شامل موارد زیر است:

1- کاهش هزینه ها به طوری که تغذیه با شیر مادر موجب افزایش احتیاج تغذیه مادر در دوران شیردهی می گردد. افزایشی که به مراتب مقرون به صرفه تر از هزینه خرید شیر خشک و غذاهای آماده ای است که برای شیرخواران محروم از شیر مادر استفاده می گردد. ازسویی دیگر شیر مادر در مقایسه با سایر شیرها منجر به بیماری کمتر در بچه ها می گردد. در نتیجه هزینه درمان کاهش پیدا می نماید. علاوه براین در بیمارستان هایی که هم اتاقی کودک و مادر رعایت می گردد، عفونت و همه گیر شدن بیماری کمتر رخ داده و در نتیجه مجدداً هزینه ها کاهش پیدا می نماید.

2- تغذیه با شیر مادر علاوه بر یاری به رشد و تکامل کودک، از خروج ارز به خارج ازکشور جهت واردات شیر خشک جلوگیری می نماید.

3- تغذیه انحصاری با شیر مادر ارتباط مستقیم در کنترل جمعیت و تنظیم خانواده دارد. بنابراین درصورت تغذیه شیرخواران با شیر مادر امکانات مالی کمتری به این امر اختصاص داده می گردد.

جنبه های ایمنی شیرمادر

سیستم ایمنی نوزادان در بدو تولد ضعیف است. بنابراین مستعد عفونت های مختلف هستند، اما شیر مادر به جهت دارا بودن اجزای فعال سیستم ایمنی در محافظت کودک نقشی مؤثرایفا می نماید، از جمله ایمونو گلوبولین ها A , G و M.

نحوه شیردادن در شرایط خاص

تغذیه نوزاد از ساعات اولیه پس از تولد باید آغاز گردد و تعداد دفعات آن در طول شبانه روز بر اساس احتیاج شیرخوار تنظیم گردد، چرا که تعداد دفعات در نوزادان مختلف، فرق دارد. بعضی شیر خواران تند و بعضی شیرخواران کند تغذیه می نمایند.

تغذیه با شیر مادر پس از عمل سزارین

در افراد سزارینی نوع ضد دردی که مادر طی عمل دریافت نموده است، در زمان اولین تغذیه نوزاد با شیرمادر تاثیر گذار است. دراین راستا بنا براظهارات معاون بهداشتی دانشگاه شهید بهشتی، در بی حسی نخاعی، مادر می تواند با یاری کارکنان بیمارستان نوزادش را در اتاق ریکاوری شیر دهد، اما در پی بیهوشی عمومی مادر با یاری اطرافیان یک یا دو ساعت پس از ماندن دراتاق ریکاوری می تواند شیردهی را آغازکند. در سزارین مادر می تواند دراز کشیده، در تخت به نوزاد شیر دهد یا در حالت نشسته روی تخت به نوزاد شیر دهد یا درحالی که بالشی را با اسم محافظ در پشت و بازوهایش قرار داده و یک بالش روی پاها که نوزاد روی آن قرار می گیرد، شیر خواررا تغذیه کند.

تغذیه در دوقلویی

یکی از مسائل مهم، تغذیه در چند قلویی هاست. در تغذیه به نوزادان دوقلو با شیر مادر رعایت نکاتی لازم است؛ تغذیه مناسب و متعادل مادر (حدود 500 تا 1000 کالری اضافی)، تکرار و استمرار شیردهی و تغذیه دوقلوها به طورجداگانه در روزهای اول، به علت سادگی این روش برای مادرهرچند که در این حالت زمان شیردهی دو برابر می گردد. در رابطه با سه قلویی ابتدا یک پستان برای هر بچه و سپس بچه سوم از هر دو پستان تغذیه گردد، اما همواره یک نوزاد آخرین نفرنباشد. در صورتی که با تمام کوشش ها شیر مادر کافی نباشد و احتیاج به شیر یاریی باشد، هر دو نوزاد تا حد امکان از شیر مادر تغذیه شوند، آن گاه شیریاریی با فنجان یا قاشق به هر دو نوزاد خورانده گردد. در این مورد نباید یک نوزاد با شیرمادر و نوزاد دیگری با شیر خشک تغذیه گردد.

نوزادان کم وزن

نوزادان کم وزن اصولاً به صورت نارس متولد می شوند. در صورتی که زنده متولد شوند، برای ادامه حیات احتیاج به تغذیه دارد. این که چه نوع تغذیه ای برای آنها مناسب است، باید گفته گردد که شیر مادر نوزاد نارس با شیر مادر نوزاد رسیده فرق دارد. ولی با این وجود برای نوزادان نارس و کم وزن، شیر مادر خود آن نوزاد مناسب تر است. چرا که در شیراین مادران موادی وجود دارد که برای سیستم بدنی نوزاد نارس متناسب است. منیزیم، آهن، چربی و پروتئین شیر مادران نوزادان رسیده است. چنانچه نوزادی با سن زیر 34 هفته حاملگی متولد گردد، به علت عدم قدرت کافی نوزاد در مکیدن و بلعیدن، شیر مادر را می توان به وسیله لوله داخل معده به نوزاد خوراند. اما چنانچه نوزاد بالای 34 هفته حاملگی متولد گردد، مستقیماً می تواند از پستان مادر تغذیه گردد و احتیاجی به استفاده از بطری نیست.

در صورتی که نوزاد زیر 1600 گرم وزن داشت بازهم به وسیله لوله داخل معده شیر را دریافت می نماید که البته دراین حالت ابتدا باید مادر شیر خود را دوشیده و در مدت حداکثر 48 ساعت مصرف کند. اما اگر وزن نوزاد 1600 گرم باشد، با استفاده از فنجان تغذیه با شیرمادر انجام می گردد و بعلاوه شیرخوار می تواند شیررا با مکیدن از پستان مادر دریافت نمایند. البته دراین حالت ابتدا نوزاد کم وزن مدت کوتاهی شیر می خورد سپس مدت طولانی استراحت نموده و سپس شیرخوردن را از سر بگیرد.

بعد روانی شیر مادر

دکترابوالقاسم مهری نژاد روان شناس و عضو هیأت علمی دانشگاه الزهرا می گوید : چسبیدن به آغوش و فیزیک مادر یک احتیاج بنیادی بشراست که در50 سال اخیر معین شده است. ارضای این احتیاج از همان دوران طفولیت منجر می گردد که فرد در عظیمسالی ازلحاظ روانی به یک ثبات روانی رسیده و از آسیب های روانی مصون باشد تا جایی که این افراد اضطراب های کمتری را تجربه می نمایند و ازلحاظ شخصیتی و روانی مقاوم تر هستند. شیر خوردن یکی از راه های مؤثر در ارضای این غریزه است. غریزه ای که در صورت ارضا در دوران طفولیت منجر به این می گردد که ارتباطات عاطفی قوی بین مادر و فرزند شکل گیرد.

بعلاوه این گروه ازافراد در همه دوران زندگی احساس تنهایی کمتری داشته و مسائلی چون ترک والدین و سپردن به سرای سالمندان از سوی این خانواده ها کمتر اتفاق می افتد.

در ادامه بحث این روان شناس اضافه کرد: بچه های که سرد عظیم شده و ارتباطات عاطفی کمتری بین آنها و مادر برقرار بوده در عظیمسالی این الگو را بر جنس موافق و مخالف تعمیم خواهند داد. اما درخاتمه این گزارش موضوع مهم و قابل ذکراحساس آرامش مادراست که هنگام شیرخوردن نوزاد در وی ایجاد می گردد.

منبع:نشریه کوچه ما، شماره 12.

/ج

منبع: راسخون