در زمان قاجار پشتوانه پول ایران چه بود؟ - ساری فان

امین رحیمی|دریای نور 182 قیراط یعنی حدود 36 گرم وزن دارد و ابعادی در حدود 4 در 3 در 1 سانتی متر دارد و با همین ابعاد، بزرگ ترین الماس صورتی دنیا است. این گوهری است که در زمان فتح هند به وسیله نادرشاه افشار به ایران آمد و احتمال می دهند در هند کشف یا استخراج شده باشد.

با این حال در روایت های ایرانی قدمت این گوهر به ادوار گذشته تاریخ می رسد و ناصرالدین قاجار معتقد بود که دریای نور از گوهر های تاج کوروش بوده است. البته قدمت این گوهر از تاریخ فراتر هم می رود و به اسطوره ها می رسد و نقل شده است: این الماس صورتی رنگ بر دسته شمشیر افراسیاب نصب بوده و رستم آن را در جنگ با تورانیان تصاحب نموده و بعد ها در جنگ ها غارت شده و به هند رفته است.

هر چه هست این گوهر زیبا همواره دلربایی نموده است و چشم ها از دیدنش حیرت نموده است و ادوین استریتر جواهرشناس مشهور 140 سال پیش در کتاب الماس های بزرگ دنیا درباره اش نوشته است: دریای نور سنگی باشکوه از پاک ترین آب ها است و درخشش تقریبا بی نظیری دارد و کاملا شایسته نام دریا یا رودخانه نور است.

در ادامه روایتی کوتاه و سرراست بخوانید از تاریخچه گوهری یکتا که مشهور است از سال 1308 شمسی که ریال واحد پول ایران شد پشتوانه ریال بوده است:

الماس دریای نور تا سال ها در اختیار نادرشاه بود و بعد از او به نوه اش شاهرخ میرزا، آخرین پادشاه افشار رسید. این الماس بعد ها بین افرادی، چون محمد حسن قاجار، لطفعلی خان زند، آقا محمدخان قاجار و فتحعلی خان قاجار دست به دست شد. همه سطوح دریای نور صاف و یکنواخت است به جز یک سمت آن که با حک شدن عبارت سلطان صاحبقران فتح علی شاه قاجار 1244 متفاوت شده است...

شاهان ایران دریای نور را به بازو می بستند، ولی در عهد ناصری استفاده از بازوبند منسوخ شده بود و ناصرالدین قاجار آن را به کلاه و گاهی به سینه اش نصب می کرد. برای نگهداری از آن نیز سِمت خاصی به وجود آورده بود و افتخار نگهداری از این گوهر قیمتی را فقط به اعیان و بزرگان می داد. بعد ها این الماس را در قابی زرین با شیر و خورشید و تاج مرصع به 457 قطعه برلیان ریز و عالی و چهار قطعه یاقوت به صورت پیش کلاه درآوردند.

نکته جالب اینکه تاورنیه، جواهرشناس معروف فرانسوی در کتاب خود از الماس صورتی رنگی به وزن 242 قیراط سخن می گوید که در سال 1642 میلادی آن را در شرق دیده است. او در کتابش شکل و مقدار این الماس منحصر به فرد را توضیح داده و آن را لوح بزرگ می نامد.

بعد ها جواهرشناسان با آنالیز این موضوع به این نتیجه رسیدند که الماس دریای نور و نورالعین در اصل یک قطعه الماس بوده و بعد ها آن را به دو تکه قسمت نموده اند که تکه بزرگ آن همچنان با نام دریای نور شناخته شده و تکه کوچک آن که 60 قیراط وزن دارد، نورالعین نامیده شده است. الماس نورالعین اکنون روی نیم تاجی با همین نام واقع شده است و مانند دریای نور در موزه جواهرات ملی ایران نگهداری می گردد.