تاکسی هوایی با تأخیر و در بهمن پرواز می نماید - ساری فان

بر اساس آخرین آمار، در کل جهان استفاده از هواپیماهای کوچک 16 برابر بیشتر از هواپیماهای عظیم است و این نشان می دهد جهان به سمت استفاده بیشتر از هواپیماهای کوچک می رود؛ این هواپیماهای کوچک کاربری های زیادی همچون حمل بار، جابجایی مسافر، آتش نشانی هوایی، پست هوایی و … دارند و برخی کشورهای توسعه یافته از این تکنولوژی بهره مناسب را می برند.

اما جایگاه ایران از نظر استفاده از هواپیماهای کوچک جز 40-50 کشور اول است و از نظر ساخت جز 20 کشور اول! به قول گفتنی ایران از جمله کشورهایی است که به گفته مسئولان توانایی، ظرفیت ساخت و استفاده از این هواپیماهای کوچک را دارد اما تا به امروز برنامه منسجمی در این خصوص نداشته است.

به تازگی در خصوص ورود ایرتاکسی ها به ایرلاین های کشور صحبت هایی شد و وعده وعیدهایی در خصوص به پرواز در آمدن هواپیماهای کوچک برای حمل و نقل افراد و سفرهای کوتاه بدون برنامه ریزی، داده شد؛ این موضوع ما را بر این داشت تا در راستای پیگیری این موضوع گزارشی از آخرین شرایط این تاکسی های هوایی، مزایا، کاربردها و مصارف آنها در کشور تهیه کنیم و علاوه بر جویا شدن نظر یک کارشناس هوایی، برنامه های معاونت علمی و فناوری را در خصوص به کارگیری هواپیماهای کوچک در زمینه تاکسی های هوایی و کاربردهای آن بدانیم.

چرا موضوع تاکسی های هوایی در ایران مطرح شد

آرمان بیات، عضو کمیته توسعه هوانوردی عمومی و کارشناس هوایی در مصاحبه با خبرنگاران اظهار کرد: موضوع تاکسی های هوایی ریشه در برنامه ای تحت عنوان برنامه توسعه هوانوردی عمومی و ایجاد سیستم حمل و نقل هوایی هواپیماهای کوچک کشور دارد. سال گذشته این برنامه توسط شرکت فرودگاه ها و ناوبری هوایی ایران آغاز شد و یکی از راهبردهای توسعه این برنامه، توسعه شبکه پروازی با هدف افزایش درآمد فرودگاه ها تهیه و تدوین شد.

وی ادامه داد: این برنامه در سطح جهان به شکل جدی دنبال می گردد زیرا تاکسی های هوایی و سایر تصدی های عملیاتی غیر برنامه ای تجاری و حتی غیر تجاری مکمل بخش ایرلاین ها هستند؛ سیاست کلی هم به نوعی اجرای سیستم حمل و نقل هواپیماهای کوچک است که در برخی کشورها این موضوع پیگیری می گردد.

بیات با بیان اینکه بر اساس آمار انجمن بین المللی حمل و نقل هوایی یاتا کشورهای جهان 27 هزار فروند هواپیمای مسافری دارند که مجموع ایرلاین ها است، گفت: اما بر اساس همین آمار، نزدیک به 450 هزار فروند هواپیمای کوچک در کل جهان وجود دارد؛ یعنی میزان هواپیماهای کوچک 16 برابر هواپیماهای عظیم است.

این کارشناس هوایی با تاکید بر اینکه ما از این آمار وسیع و فعالیت گسترده هواپیماهای کوچک غافل شدیم و روی هواپیمای تجاری و مسافربری تمرکز نموده ایم، گفت: این موضوع، یکی از ایرادات و اشتباهات اساسی صنعت هوانوردی ما در طول 40 سال گذشته است که صنعت هوانوردی ما را به حاشیه کشانده است.

وی با تاکید بر اینکه در 90 درصد فرودگاه های ایران ترافیک هوایی در حداقل است و یا اساساً وجود ندارد و عملاً درآمدهای هوانوردی در حوزه فرودگاهی نداریم، گفت: از این رو باید بستری فراهم می شد تا راستا برای توسعه هواپیماهای کوچک ایجاد گردد و در حیات اقتصادی فرودگاه ها تأثیر مثبت بگذارد.

به گفته بیات، در طول 4 دهه گذشته ما به صورت جدی به تاکسی های هوایی و هوانوردی عمومی و منطقه ای نپرداختیم اما اکنون شرکت فرودگاه ها و ناوبری هوایی ایران (به عنوان متصدی توسعه زیرساخت عملیاتی صنعت هوانوردی) به این موضوع پرداخته و با همراهی سازمان هواپیمایی کشوری، یک برنامه جامع از بعد زیرساختی طراحی نموده است.

مزیت استفاده از تاکسی های هوایی

عضو کمیته توسعه هوانوردی عمومی و کارشناس هوایی ادامه داد: شرکت فرودگاه ها توانست موانع بازدارنده مربوط به بخش فرودگاهی و ناوبری را بازنگری و اصلاحات اساسی را انجام دهد. همچنین آئین نامه اجرایی ماده 63 که بحث تعرفه و ناوبری این فرودگاه ها بود را اصلاح نموده است.

بیات ادامه داد: به طور کلی فعالیت هواپیماهای کوچک از 4 تا 19 جایگاه در کشور یکی از مهمترین ارکان پایداری هوانوردی کشور است که تا به امروز مغفول مانده بود. در واقع تاکسی های هوایی حلقه گمشده هوانوردی در کشور هستند که باید به آن پرداخته می شد.

وی با تاکید بر اینکه این اقدامات در راستای بسترسازی استفاده از تاکسی های هوایی و اساساً هواپیماهای کوچک کمتر از 19 جایگاه است، گفت: استفاده از تاکسی های هوایی از مزیت هایی برخوردار است که می تواند به نفع کشور و مدیریت هزینه فرصت باشد.

این کارشناس هوایی با اشاره به مزیت های استفاده از تاکسی های هوایی گفت: اشتغال زایی فراوان، تأثیرگذاری در صنایع مختلف، حفظ جان افراد در تصادفات جاده ای، صادرات محصولات کشاورزی در مدت زمان کم بدون تأثیر در کیفیت و ارزش آنها و … از مزیت های استفاده از تاکسی های هوایی و پروازهای غیربرنامه ای دربستی هستند.

بیات با بیان اینکه ایرتاکسی که ماهیتاً بخشی از هواپیماهای کوچک است برای کلیه پروازهای غیربرنامه ای و دربستی است ولی باید برای استفاده از ایرلاین ها برنامه ریزی کرد، گفت: از تاکسی های هوایی، در راستاهایی که با ایرلاین ها زمان زیادی صرف می گردد یا جابجایی بین دو نقطه ای که با ایرلاین ها امکان پذیر نیست، می توان استفاده کرد؛ همچنین در توسعه صادرات محصولات کشاورزی و صیفی جات استفاده از پروازهای دربستی بار، مؤثر و مفید هستند.

وی با اشاره به دیگر مزایای استفاده از هوانوردی عمومی گفت: اورژانس هوایی، آتش نشانی هوایی، گردشگری هوایی برای توریسم ها، پست، ارسال برخی محصولات، استفاده در کسب و کارهای جدید، اسکن خطوط نفت و … از دیگر کاربردهای این تاکسی های هوایی و یا پروازهای غیر برنامه ای و خاص هستند که دسترسی به مناطق را سریع تر می نمایند.

به گفته وی، تاکسی های هوایی می تواند ضمن افزایش درآمد و بهره وری تجاری برای کشور و ایجاد شبکه مویرگی، گردش اقتصادی را بر بستر سرعت افزایش و ریسک را کاهش دهد.

وی خاطر نشان کرد: در واقع ایرتاکسی و شبکه غیربرنامه ای کوتاه می تواند همه صنایع را درگیر کند که جایگاه استراتژیک این نوع فعالیت ها در حیات اقتصادی سایر صنایع است.

امکان استفاده مردم از پروازهای غیر برنامه ای

وی با تاکید بر اینکه پروازهای غیر برنامه با ظرفیت زیر 19 جایگاه برای جابجایی بین دو نقطه کوتاه برای عموم مردم قابل پیاده سازی است، بیان نمود: حتی در مدل غیر تجاری آن یک دانشگاه و یا یک شرکت صنعتی می تواند با داشتن یکی از این نوع هواپیماها، خدمات جابجایی به اساتید و یا مدیران خود ارائه دهد.

وی اضافه کرد: به گفته وی، استفاده از تاکسی های هوایی باعث می گردد که شبکه پروازی مویرگی به شبکه پروازی کنونی اضافه گردد و تمام فرودگاه هایی که ظرفیت دارند ولی کمتر از آنها استفاده می گردد به بهره وری برسند. این رخداد مسبب ایجاد خون اقتصادی در مناطق کمتر توسعه یافته کشور است و اثرات توسعه ای منطقه را در کشور ایجاد می نماید چون دسترسی ها ساده تر و سریع تر می شوند.

بیات با بیان اینکه ما در واردات هواپیماهای عظیم تحریم هستیم اما واردات هواپیماهای کوچک کمترین تأثیر پذیری را از تحریم ها دارند، گفت: با برطرف موانع و توسعه ناوگان، ضمن ایجاد بازار، شبکه زنجیره تأمین خدمات به خصوص حوزه تعمیرات، فعال می گردد که می تواند فرصت ورود به چرخه مونتاژ، طراحی و فراوری قطعات و هواپیما را در آینده فراهم کند. ما این ظرفیت را در کشور داریم که در زنجیره 450 هزار فروندی هواپیماهای کوچک قرار بگیریم تا از این موضوع در راستای نجات صنعت هوانوردی کشور استفاده کنیم.

وی با تاکید بر اینکه ظرفیت استفاده از تاکسی های هوایی در کشور بسیار زیاد وجود دارد، گفت: کاربرد تاکسی های هوایی احتیاج به ساختاری در کشور ما ندارد زیرا تمام زیرساخت های عملیاتی آن را در کشور داشته و تنها احتیاج به تسهیل گیری داشت که در دستور اقدام واقع شده است.

وی با تاکید بر اینکه باید ما موانع ورود هواپیما و شکل گیری کسب و کار هوانوردی عمومی و تاکسی های هوایی را حذف و مقررات زدایی کنیم، گفت: اکنون سازمان هواپیمایی کشوری و شرکت فرودگاه ها و ناوبری هوایی ایران به عنوان دو نهاد اصلی حاکمیت و تصدی زیرساختی دولتی در راستای برطرف این موانع و تبیین سیاست های جدید اقدام نموده اند.

منافع اقتصادی برای بخش های توسعه نیافته کشور

همچنین در ادامه دکتر منوچهر منطقی دبیر ستاد توسعه فناوری های فضایی و حمل ونقل پیشرفته معاونت علمی و فناوری در مصاحبه با خبرنگاران با بیان اینکه خیلی از کشورها در زمینه استفاده از تاکسی های هوایی فعالیت می نمایند، گفت: ما در ایران از نظر فناوری و استعدادهای انسانی در زمینه کاربرد تاکسی های هوایی جایگاه خوبی داریم ولی باید این برنامه ها در قالب یک طرح منسجم اجرایی گردد.

وی با بیان اینکه استفاده از تاکسی های هوایی بعد از اجرایی شدن، منافع اقتصادی زیادی در بخش های توسعه نیافته کشور خواهد داشت، گفت: ما از نظر استفاده از هواپیماهای کوچک جزو 40-50 کشور اول هستیم اما از نظر ساخت می توانیم بگوییم جز 20 کشور اول هستیم که در این خصوص کار می کنیم.

منطقی اضافه کرد: ما در کشور فرودگاه های زیادی داریم که عمدتاً پروازی در آنها صورت نمی گیرد؛ از این رو برای اینکه این فرودگاه ها فعال شوند کمیته مشترکی با شرکت فرودگاهی و سازمان هواپیمایی تشکیل دادیم. به دلیل اینکه شرکت فرودگاه ها تمام فرودگاه ها را تحت کنترل دارد و سازمان هواپیمایی در زمینه حمل و نقل هوانوردی عمومی، قوانین و مقررات را تسهیل می نماید و مرتبط با ایرتاکسی ها هستند این کمیته تشکیل شده است.

وی با بیان اینکه برای روی کار آمدن ایرتاکسی ها احتیاج به قوانینی است، گفت: قوانین قبلی فرایندهای طولانی مدتی دارند که همین موجب دلسردی و صرف نظر افراد برای فعالیت در این زمینه می شد لذا برای تسهیل تسریع قوانین این کمیته مشترک تشکیل شد. شرکت فرودگاهی، مرکز علوم و فنون هوایی و معاونت علمی از جمله نهادهایی هستند که در این زمینه می توانند با همکاری یکدیگر استفاده از تاکسی های هوایی در کشور را تسهیل ببخشند.

منطقی ادامه داد: در سه بخش کار را برای سهولت استفاده از تاکسی های هوایی انجام می دهیم؛ اول هواپیماهای موجود را که به صورت پراکنده هستند تحت یک مجموعه یکپارچه قرار می دهیم تا با وجود هواپیماهای کم، پرواز زیادتری انجام گردد؛ سپس برنامه ای یکپارچه برای استفاده از هواپیماهای کوچک طراحی می کنیم و بعد از آن به فرایند طراحی و ساخت ورود پیدا می کنیم.

وی ادامه داد: این کار به واسطه همکاری با شرکت فرودگاهی و و مرکز علوم و فنون هوانوردی انجام می گیرد.

منطقی با تاکید بر اینکه سازنده های مختلفی در کشور هستند که برای ساخت هواپیماهای کوچک اقدام نموده بودند اما چون بازار نداشتند فعالیتی هم نمی کردند؛ از طرف دیگر طراح و سازنده های زیادی در دانشگاه ها داریم که به صورت حرفه ای کار می نمایند که ما در صدد هستیم بعد از یافتن بازار تاکسی های هوایی ساخت قسمتها و تجهیزاتی که جز واردات بودند را به این محققان در شرکتهای دانش بنیان واگذار کنیم.

وی با بیان اینکه در واقع برخی شرکتهای دانش بنیان هستند که توانسته اند بخش هایی از هواپیما همچون ملخ، موتور، بخش الکترونیک را بومی سازی نمایند، گفت: وقتی ما از بومی سازی صحبت می کنیم یعنی اینکه باید در کنار این بومی سازی بازار وجود داشته باشد؛ وقتی بخش تاکسی های هوایی راه اندازی گردد خود به خود فراوری هواپیما بالا می رود و احتیاج و درخواست برای فراوری بیشتر می گردد.

دبیر ستاد توسعه فناوری های فضایی و حمل ونقل پیشرفته معاونت علمی و فناوری با بیان اینکه برای فراوری این تاکسی های هوایی پروژه هایی طراحی شده است، خاطر نشان کرد: برخی از این پروژه ها در حد نمونه سازی و برخی نمونه سازی را گذرانده اند و با اخذ مجوزهایی در راستای طراحی تاکسی های هوایی اقدام نموده اند. ما در کشور از دیدگاه فناوری طراحی هواپیما (در حوزه فلزی و غیر فلزی) مسئله ای نداریم و به آن ورود پیدا نموده ایم. حتی مهندسان کشور در بخش اویونیک هم توانایی های زیادی دارند. اما در خصوص موتور هواپیما هم نمونه های مختلف آن در کشور ساخته شده و باید مراحل استاندارد سازی را بگذرانند.

منطقی تاکید نمود: ما فناوری های لازم را برای طراحی هواپیماهای 4 تا 19 نفره در کشور داریم که باید بازار برای آنها فراهم گردد تا این شرکتها در راستای ساخت اجزا خودشان را توسعه بدهند.

وی تاکید نمود: این اقدامات باعث می گردد که دسترسی کل بدنه کشور به خصوص مناطق کمتر توسعه یافته در جابجایی فوریت های پزشکی، آتش نشانی هوایی، حمل و نقل مواد و… آموزش های هوانوردی پایش هواپیما به تاکسی های هوایی قابل استفاده تر باشد.

فازهای استفاده از تاکسی های هوایی در کشور

وی در خصوص فازهای استفاده از تاکسی های هوایی در کشور گفت: در صدد هستیم که در فاز اول از هواپیماهای موجود ساخته شده ایرانی و وارداتی 4 تا 19 نفره که در کشور هستند در یک خط هوایی بهره ببریم و بعد از اینکه بازار این هواپیماها در کشور به وجود آمد از هواپیماهای جدید کوچک در این راستا استفاده می کنیم؛ البته همزمان ساخت و تسهیل قوانین مربوط به تاکسی های هوایی نیز انجام می شوند.

منطقی با تاکید بر اینکه این راستا باعث تحرک اقتصادی می گردد و باعث می گردد که ثبت فناوری و یکپارچه سازی اتفاق بیافتد، گفت: معاونت علمی و فناوری به عنوان یکی از بازوهای این اقدام در راستای ایجاد فناوری هایی که بازار دارند حمایت هایی (در قالب هزینه و مشارکت) دارد. ایجاد بازار یکی از اقدامات معاونت علمی است که همین طرح به کارگیری تاکسی های هوایی یک ایجاد بازار محسوب می گردد؛ در ادامه معاونت علمی از فراوری محصولات با فناوری بومی و هزینه های رقابتی نیز حمایت می نماید.

اولین تاکسی هوایی بهمن ماه در آسمان ایران

وی با تاکید بر اینکه ما از نظر استعدادهای هوایی شرایط خوبی داریم، گفت: همه کشورهایی که در صنعت هوافضا فعالیت می نمایند این حوزه را یک کسب و کار می دانند؛ به همین دلیل این ظرفیت و پتانسیل در کشور وجود دارد و خیلی از اقدامات برای تاکسی های هوایی صورت گرفته است.

وی گفت: طبق برنامه ریزی های ما ان شاالله بهمن ماه اولین تاکسی هوایی به آسمان می رود.

دبیر ستاد توسعه فناوری های فضایی و حمل ونقل پیشرفته معاونت علمی و فناوری با اشاره به زمان اولین پرواز تاکسی هوایی در آسمان ایران گفت: اکنون تا یک الی دوماه دیگر تمام آزمایش های پروازها انجام و قوانین و مقررات مورد آنالیز قرار می گیرند تا در بهمن ماه شاهد اولین پرواز تاکسی هوایی باشیم. البته قرار بود تست ها تا مهرماه انجام گردد که مباحث اقتصادی و شیوع کرونا کمی این موضوع را به تعویق انداخت.

وی گفت: ادامه این راه بستگی دارد چقدر استقبال گردد تا به تیراژ صنعتی و با قیمت اقتصادی برسیم.

برنامه ریزی برای ارائه تسهیلات لیزینگی برای خرید تاکسی هوایی

وی با اشاره به ارائه تسهیلات برای خرید تاکسی های هوایی و برنامه ریزی ستاد توسعه فناوری های فضایی و حمل ونقل پیشرفته معاونت علمی و فناوری گفت: می توان در برخی از این هواپیماها تسهیلاتی گذاشت که لیزینگ برای خرید به وسیله بانک ها و صندوق نوآوری وشکوفایی فراهم بیاید.

آنالیز چالش استفاده از تاکسی های هوایی در کشور در دست آنالیز هیئت دولت

منطقی در ادامه گفت: هر نشست و برخاست یک هواپیما احتیاج به پرداخت هزینه ناوبری دارد که این موضوع برای هواپیماهای کوچک یک چالش محسوب می گردد و یکی از موانعی است که باعث شده خیلی ها به این سمت ورود پیدا ننمایند. از همین رو آئین نامه ای تدوین شده که باید به تصویب هیئت دولت برسد و هزینه ها متناسب با هواپیما کاهش یابد که این یک قسمت از کار است که در حال پیگیری هستیم.

وی با بیان اینکه این هواپیماهای کوچک از سوختهای خاص استفاده می نمایند، گفت: همچنین به دلیل اینکه حجم هواپیما کم است به صرفه نخواهد بودکه سوختهای گران استفاده گردد اما اگر تعداد این هواپیماهای کوچک بیشتر گردد پتروشیمی های کشور می توانند این سوخت را تأمین نمایند. در واقع در حال حاضر هم طرح هایی در شرکتهای دانش بنیان هستند که هواپیماهای کوچک از سوخت بنزین معمولی و گازوئیل استفاده نمایند.

به گفته وی، یک موضوع دیگر که در این هواپیماها باید مورد توجه قرار بگیرد این است که از تشریفات تجاری که در ایرلاین ها استفاده می گردد نباید برای این هواپیماها استفاده گردد و باید ورودیهایی جداگانه ای داشته باشند. این بخش ها قوانین و زیرساختهایی است که در حال آماده شدن است تا پرواز اولین تاکسی در آسمان ایران از بهمن ماه آغاز گردد.

وی با بیان اینکه همه استان ها و فرودگاهایشان ظرفیت کامل برای استفاده از هواپیماهای کوچک را دارند، گفت: ما باید از ثروت ملی و فرودگاه هایی که بلا استفاده مانده اند بهره ببریم.

به گزارش خبرنگاران، منوچهر منطقی در حالی خبر از ورود تاکسی های هوایی به آسمان ایران می دهد که پیش از این، زمان پرواز این هواپیماهای سبک را مهر ماه اعلام نموده بود. اکنون نیز معین نیست زمان اعلامی فعلی تحقق پیدا کند یا مجدداً درگیر و دار تجهیزات و برخی بروکراسیها قرار گیرد و آنطور که باید تحقق نیابد.

اگرچه آنالیز ابعاد همه جانبه این شیوه حمل و نقل هوایی در آسمان ایران باید بیش از اینها مورد آنالیز و تحلیل قرار گیرد اما در صورتی که بگردد از توان متخصصان دانشگاهی که در رشته های مرتبط با این صنعت تحصیل نموده اند، برای پیشبرد اهداف اقتصادی در این راستا استفاده کرد، می توان از این پروژه دفاع کرد. به طور قطع آنالیز و پرداختن به روینمودهای اقتصادی این پروژه نیز خالی از لطف نیست.