خودروهای غیر تویوتا مجهز به موتورهای تویوتا - ساری فان

خبرنگاران - الهام زهره وند: کارخانه فراوری پارچه تویوتا نزدیک به یک قرن پیش کار خود را آغاز کرد، این شرکت ژاپنی اکنون در صدر زنجیره خودروسازی قرار گرفته است و تا سال 2023، حدود 10.7٪ از بازار جهانی خودرو را به خود اختصاص داده است.

البته خودروهای تویوتا نیروی اصلی برای رسیدن به این جایگاه در بازار جهانی بوده اند، اما موتورهای برجسته ای که در این سال ها فراوری نموده، نقش به سزایی در این موفقیت داشته اند. این موتورها شاید به میزان موتورهای بزرگ و قدرتمند V8 مجذوب نماینده نباشند، اما موتورهای با عملکرد بالایی مانند 2JZ-GTE و 1ZZ-FE که همه جا حضور دارند، به خاطر عملکرد و مطمئن بودن شان شهرتی برای خود به دست آورده اند.

این موتورها به طور طبیعی با خودروهای تویوتا شناخته می شوند. مدل هایی مانند تویوتا سوپرا، MR2 و نسل های مختلف کرولا همگی از موتورهای تویوتا بهره برده اند و بیشتر نتایج چشمگیری به دست آورده اند. با این حال، تویوتا در ارائه موتورهای خود به دیگر خودروسازان نیز تردیدی به خود راه نداده است. شاید این کار خیلی رایج نباشد، اما در طول سال ها، بعضی از خودروهای غیر تویوتا نیز از قدرت موتوری تویوتا بهره مند شده اند. برای آشنایی با این خودروها، ادامه مطلب را بخوانید.

لوتوس الیز (2021 - 2004)

اگر یک خودرو باشد که علاقه مندان به خودرو را با نام لوتوس پیوند می زند، آن خودرو بی شک لوتوس الیز است. این خودرو که نخستین بار در سال 1996 به بازار عرضه شد، با ویژگی های خلوص و سادگی معروف به سبک لوتوس توانست محبوبیت زیادی بین مشتریان و کارشناسان کسب کند و در اولین دوره فروش خود، 12 هزار دستگاه فروخت، حتی با وجود استفاده از موتور نه چندان مطمئن روور K-Series.

لوتوس در چند سال اول سری 2 الیز به استفاده از موتور روور ادامه داد، اما در سال 2004 موتور 2ZZ-GE تویوتا با قدرت 189 اسب بخار را به مدل الیز 111R معرفی کرد. در مدل پایه الیز همچنان موتور روور استفاده می شد، اما این شرایط برای مدت طولانی دوام نیاورد. لوتوس در سال 2006 مدل ابتدایی الیز S را با موتور 1ZZ-GE و توانِ 134 اسب بخار به بازار عرضه کرد.

سری 3 الیز در سال 2011 به بازار آمد و اولین سال فراوری آن، به عنوان یک سال گذار شناخته می گردد. در این سال مدل های الیز R و SC باقی ماندند، اما مدل پایه الیز اکنون از موتور 1.6 لیتری 1ZR-FAE بهره می برد. در سال 2012، تغییراتی در خط فراوری سری 3 ایجاد شد و لوتوس مدل های الیز R و SC را کنار گذاشت و به جای آن، مدل الیز S با توان 217 اسب بخار و گشتاور 250 نیوتن متر را معرفی کرد که از موتور سوپرشارژر 2ZR-FE بهره می برد.

لوتوس به استفاده از این موتورها در دهه بعد ادامه داد و در نهایت به مدل های الیز اسپرت 240 با توان 245 اسب بخار و کاپ 250 Final Edition با توان 250 اسب بخار رسید. تا اینکه در سال 2021 فراوری الیز متوقف شد.

لوتوس اگزیج (2021 - 2004)

لوتوس مانند خودروی مشابه خود، الیز، نخستین نسل لوتوس اگزیج نیز در ابتدا از موتور K-series ساخت روور استفاده می کرد. اما این شرایط زیاد دوام نیاورد. وقتی لوتوس در سال 2004 سری 2 اگزیج را معرفی کرد، موتور 2ZZ-GE تویوتا جایگزین شد. مدل نخستین اگزیج با موتور 2ZZ توانایی فراوری 180 اسب بخار و 254 نیوتن متر گشتاور را داشت که نسبت قدرت به وزن چشمگیر 216 اسب بخار در هر تن را به این خودرو می بخشید.

این عملکرد خوب بود، اما برای لوتوس کافی نبود. بنابراین، در سال 2006 مدل اگزیج S با تمرکز بر عملکرد پیست و مجهز به سوپرشارژر معرفی گردید. این مدل توانست با استفاده از همان موتور 2ZZ به قدرت 218 اسب بخار دست یابد. لوتوس در سال های آینده همچنان به بهبود مدل اگزیج S ادامه داد و در نهایت به مدل سبک تر و قدرتمندتر اگزیج S 260 در سال 2009 رسید. به این ترتیب توانست از همان موتور چهار سیلندر به قدرت حیرت انگیز 257 اسب بخار برسد.

در سری 3 اگزیج که برای مدل سال 2012 معرفی گردید، لوتوس از موتور V6 3.5 لیتری 2GR-FE با توان 345 اسب بخار و سوپرشارژر استفاده کرد. این تغییر نیرو محرکه به این معنا بود که در دهه بعد، لوتوس به معرفی مدل های قدرتمندتری از اگزیج پرداخت، از جمله اگزیج اسپرت 380 با توان 375 اسب بخار در سال 2016 و مدل اگزیج کاپ 430 که توانست سال بعد از مرز 400 اسب بخار عبور کند.

در نهایت، لوتوس برای خداحافظی با مدل اگزیج، سه مدل Final Edition ارائه کرد: مدل اسپرت 390 با توان 397 اسب بخار، مدل اسپرت 420 با توان 420 اسب بخار، و مدل کاپ 430 با توان 430 اسب بخار، که به عنوان یکی از برترین خودروهای لوتوس شناخته می گردد.

لوتوس 2-الیون (2011 - 2007)

چند سال پس از استفاده از موتورهای تویوتا در مدل های الیز و اگزیج، لوتوس با الهام از تاریخ پرافتخار خود در مسابقات، مدل 2-الیون را معرفی کرد. این خودرو، که ویژه پیست و با تمرکز بر سبک سازی ساخته شده بود، بر اساس پلتفرم همان الیز و اگزیج طراحی شد، اما با کمترین امکانات. شیشه جلو؟ غیرضروری. درها؟ احتیاجی نیست. راحتی و امکانات رفاهی؟ اهمیتی ندارد.

اما آنچه مدل 2-الیون داشت، عملکرد چشمگیری بود. این خودرو به طرز چشمگیری سبک تر از الیز معاصر بود. در سبک ترین نسخه خود تنها 680 وزن خشک داشت. لوتوس بعلاوه توانست قدرت بیشتری از موتور سوپرشارژ 2ZZ-GE بگیرد. مدل 2-الیون دارای 252 اسب بخار قدرت و 242 نیوتن متر گشتاور بود، که جهشی قابل توجه نسبت به مدل الیز SC با قدرت 218 اسب بخار داشت. لوتوس بعلاوه یک نسخه ویژه پیست به نام Track Pack ارائه کرد. این نسخه، شامل ارتقاءهایی چون اسپلیتر جلویی تهاجمی تر، واحد کنترل موتور (ECM) ویژه پیست، باله عقب از جنس فیبرکربن، و سیستم اگزوز مستقیم بود.

اما حتی نسخه مجهز به Track Pack هم تند و تیزترین نسخه 2-الیون نبود. مدل 2-الیون GT4 Supersport که در سال 2009 معرفی گردید، شامل ارتقاءهای مسابقه ای بیشتری از جمله فنرهای سخت تر، لینک های عقب با کیفیت بالاتر، تایرهای نیمه اسلیک، و یک رول کیج کامل بود. این مدل بعلاوه به لطف سیستم های ورودی و خروجی اصلاح شده، توانست قدرت بیشتری فراوری کند؛ 266 اسب بخار و 246 نیوتن متر گشتاور. لوتوس، تنها 10 دستگاه، از مدل GT4 Supersport را در فراوری اولیه سال 2009 ساخت و معین نیست چه تعداد بیشتری در ادامه فراوری شده است.

لوتوس اوورا (2021 - 2009)

اوورا، که در سال 2009 معرفی گردید، به روشنی شباهت خانوادگی با الیز و اگزیج داشت. اما یک تفاوت مهم هم بود: آرایش صندلی ها. برخلاف خواهر و برادران خود، اوورا دارای موتور میانی و ترکیب صندلی 2+2 بود. این چینش فضای کافی در عقب برای بچه ها، خرید یا چمدان فراهم می کرد. البته اوورا یک خودروی کامل چهار نفره نبود، اما برای افرادی که به فضای اضافه احتیاج داشتند، انتخابی مناسب بود.

اوورا بعلاوه تنها لوتوس V6 بود که در زمان معرفی عرضه شد. موتور V6 که به وسیله تویوتا تأمین شده بود، با نام 3.5 لیتری 2GR-FE شناخته می شد. این موتور، با تغییرات جزئی به وسیله لوتوس، 276 اسب بخار قدرت و 350 نیوتن متر گشتاور فراوری می کرد. اما لوتوس به اینجا بسنده نکرد: مدل اوورا S در سال 2010 با موتور سوپرشارژ 2GR معرفی گردید که 345 اسب بخار قدرت و 400 نیوتن متر گشتاور داشت.

پنج سال پس از معرفی اوورا S، لوتوس مدل اوورا 400 را عرضه کرد که قدرت 400 اسب بخار آن از یک سوپرشارژر ادل بروک به همراهِ اینترکولر تأمین می شد. در سال 2016 نیز مدل اوورا اسپرت 410 معرفی گردید که قدرت اش 10 اسب بخار افزایش یافته بود. اوورا GT430 و GT430 اسپرت نیز در تعداد محدود 60 دستگاه فراوری شدند و دارای قدرت 430 اسب بخار بودند که به وسیله تغییراتی در سیستم احتراق، نقشه سوخت و زمان بندی میل بادامک به دست آمده بود. فراوری اوورا در سال 2021 به سرانجام رسید.

لوتوس امیرا (از 2022 - تا به امروز)

لوتوس امیرا در سال 2022 به عنوان جانشینی برای مدل های الیز، اگزیج و اوورا که دیگر فراوری نمی شوند، معرفی گردید و بعلاوه به عنوان وداع نهایی این شرکت با موتورهای احتراق داخلی به شمار میرود. حتی در حالی که لوتوس به آینده الکتریکی خود با مدل الکتریکی Eletre نگاه می نماید، امیرا همچنان چیزی از گذشته را حفظ نموده است: موتور V6 3.5 لیتری تویوتا.

مدل امیرا نسخه اول 2022، که لوتوس به آن اشاره نموده بود، با همان موتور سوپرشارژ 2GR-FE تویوتا که در اوورا و اگزیج سری 3 به کار رفته بود، به بازار آمد. متأسفانه، مقررات تازه انتشار گازهای آلاینده به این معنی بود که موتور 3.5 لیتری کمی قدرت کمتری نسبت به گذشته دارد، به طوری که لوتوس ادعا می نماید 400 اسب بخار قدرت و 421 گشتاور از این موتور فراوری می نماید. این میزان کمی کمتر از اوج قدرت 400 اسب بخار در خودروهای قدیمی تری مانند اوورا GT430 با 430 اسب بخار بود.

برخلاف تمام خودروهای لوتوس از زمانِ الیز و اگزیج سری 2، امیرا به طور انحصاری از موتور تویوتا استفاده نمی نماید. این شرکت موتور توربوشارژ 2.0 لیتری طراحی شده به وسیله لوتوس و ساخته شده به وسیله AMG را در این خودرو ارائه داد. معینات آن 360 اسب بخار قدرت و 430 نوتن متر گشتاور بود و با عملکرد و شخصیت خود، منتقدان را تحت تأثیر قرار داد. لوتوس همچنان، به ارائه هر دو موتور در امیرا در سال 2024 ادامه می دهد.

شورولت نوا (از 1985 - 1988)

خط فراوری نوا از شورولت به عنوان یک سطح تزئینی برای شورولت II در سال 1962 آغاز شد. سپس در سال 1969 به مدلی مستقل تبدیل شد و نهایتا نوا SS 396 L78 را به وجود آورد که یکی از نمادین ترین خودروهای شورولت در دهه 1970 به شمار میرود. اما مانند بسیاری از همتایان خود در دنیای خودروهای عضلانی، تغییرات بازار و مقررات سخت گیرانه تر در خصوص انتشار گازهای آلاینده، باعث شد که این خودروهای عضلانی نوا در اوایل دهه 1970 از دور خارج شوند. نسل های بعدی کم کم مجذوب نمایندهیت خود را از دست دادند. نوا نسل چهارم از سال 1975 به نسبت خوب بود و یک موتور ساخت آمریکا را زیر کاپوت خود جای داده بود. اما نسل پنجم نوا، تغییر بزرگی به حساب می آمد.

نوا شورولت در اواسط دهه 1980 نخستین نتیجه همکاری جنرال موتورز و تویوتا به نام New United Motor Manufacturing Inc. (NUMMI) بود. نتیجه؟ یک تویوتا کرولا با برند شورولت، که موتور 1.6 لیتری 4A-LC اصلی آن نیز در این خودرو موجود بود.

موتور 4A-LC 74 اسب بخار قدرت فراوری می کرد که نسبت به پیشینیان عضلانی اش فاصله زیادی داشت. بی شک، مصرف 30 مایل در گالون آن در شهر برای بیشتر خریداران رقم مهم تری بود. اما این هنوز نشانه ای از افت بزرگی بود که نوا تجربه نموده بود. این تغییرات در سال 1988 کمی بیشتر شد، زمانی که شورولت نوا Twin-Cam با موتور 4A-GE تویوتا که 110 اسب بخار قدرت داشت را عرضه کرد. هرچند که این خودرو به پای نواهای دهه 70 نمی رسید، اما هنوز طرفدارانی داشت. متأسفانه، Twin-Cam عمر کوتاهی داشت. شورولت تنها 3300 دستگاه از آن را در آن سال فراوری کرد و در سرانجام سال 1988 نام نوا را بازنشسته کرد.

جئو/شورولت پریزم (از 1990 - 2002)

خودروی خانوادگی چهار درِ نوا تا سرانجام دهه 80 ناپدید شد. اما جنرال موتورز و تویوتا از ایده ساخت یک خودروی چهار سرنشینه ارزان و متداول دست نکشیدند. تفاوت این بار این بود که جنرال موتورز دیگر کوشش نمی کرد آن را تحت نام برند شورولت به بازار عرضه کند. جئو برندی بود که برای جذب خریداران خودروهای وارداتی طراحی شده بود. جنرال موتورز از آن برای ادامه بازاریابی نسخه آمریکایی تویوتا کرولا استفاده کرد؛ این بار به نام پریزم، که در سال 1989 برای مدل سال 1990 معرفی گردید.

همان طور که در نوا نسل پنجم شورولت، جنرال موتورز و تویوتا تصمیم گرفتند از موتورهای تویوتا در جئو پریزم استفاده نمایند، خوشبختانه با کمی قدرت بیشتر. پریزم استاندارد و پریزم LSi از موتور 102 اسب بخاری 4A-FE استفاده می کردند، در حالی که GSi دارای موتور 130 اسب بخاری 4A-GE بود که به نوعی جانشینی معنوی برای نوا Twin-Cam به حساب می آمد. جنرال موتورز و تویوتا در سال 1993 نسخه 4A-GE GSi را کنار گذاشتند و به نوعی آن را با موتور 1.8 لیتری 7A-FE جایگزین کردند که در پریزم LSi موجود بود.

جنرال موتورز در سال 1996 تصمیم به متوقف کردن استفاده از برند جئو گرفت. درادامه، نسل سوم پریزم به عنوان شورولت عرضه شد. پریزم 1998 با طراحی گردتر و موتور 1.8 لیتری 120 اسب بخاری 1ZZ-FE زیر کاپوت به همراه جعبه دنده پنج سرعته معرفی گردید. جنرال موتورز تصمیم گرفت که موتور جایگزینی برای مدل های با معینات بالاتر LSi ارائه ندهد. هر دو مدل تا زمانی که جنرال موتورز پس از سال 2002 نام پریزم را بازنشسته کرد، از موتور 1ZZ-FE استفاده کردند.

پونتیاک وایب (از 2002 - 2010)

پونتیاک وایب سرانجام دو موجودیت را رقم زد، اگرچه شاید یکی از آن ها بیشتر از دیگری به یاد آورده می گردد. نخست، این آخرین خودروی برند جنرال موتورز (GM) بود که در کارخانه NUUMI فراوری شد. دیگر اینکه، این یکی از آخرین خودروهایی است که نام پونتیاک را به دوش می کشد و یکی از دو مدلی است که به سال مدل 2010 رسید. مدل دیگر پونتیاک G6 بود.

مانند خودروهای پیشین NUUMI جنرال موتورز، این نیز یک خودروی ژاپنی بازطراحی شده بود. به طور ویژه، وایب نسخه ای از تویوتا ماتریکس با لوگو و نام متفاوت بود. این دو خودرو بیشتر اجزا را مشترک داشتند. از جمله موتورهای 1.8 لیتری 1ZZ-FE و 2ZZ-GE، که موتور دوم با 180 اسب بخار به عنوان استاندارد در وایب GT ارائه می شد. وایب به طور استاندارد با دیفرانسیل جلو بود. اما مالکان می توانستند در صورت تمایل به مدل دیفرانسیل چهارچرخ محرک نیز دسترسی داشته باشند.

جنرال موتورز نسل دوم وایب را در سال 2007 به عنوان مدل 2009 با طراحی و گزینه های موتوری به روز شده عرضه کرد. اگرچه این خودرو همچنان اساسا یک تویوتا ماتریکس بود. جنرال موتورز و تویوتا بعلاوه موتورهای ZZ را کنار گذاشتند. اما وایب همچنان یک خودروی آمریکایی با موتور خارجی باقی ماند: به جای موتورهای 1ZZ و 2ZZ، موتور 1.8 لیتری 2ZR-FE با قدرت 132 اسب بخار و موتور 2.4 لیتری 150 اسب بخار 2AZ-FE به کار گرفته شد. با این حال، نسل دوم وایب چندان فرصتی برای موفقیت نداشت. جنرال موتورز در سال 2009 وایب را متوقف کرد. این یکی از بسیاری از تصمیمات سختی بود که به علت ورشکستگی این شرکت در سال 2009، باید گرفته می شد، که شامل سرانجام دادن به پونتیاک و NUUMI نیز بود.

اسپایکر B6 وناتور (2013)

خودروهای میانه موتور لوتوس از نظر عجیب بودن، در میان خودروهای با موتور تویوتا نسبتا منحصر به فرد بودند. اما مدل B6 وناتور از شرکت هلندی اسپایکر در اوایل دهه 2010 این موضوع را پشت سر گذاشت؛ یا دست کم اگر اسپایکر واقعا آن را فراوری نموده بود، این گونه می شد. اسپایکر در نمایشگاه بین المللی خودروی ژنو در سال 2013، B6 وناتور را معرفی کرد و برنامه ریزی کرد تا فراوری این خودرو را در اوایل سال 2014 آغاز کند.

B6 وناتور یک خودروی ورزشی دو نفره با موتور میانه عقب بود که در آن موقع به وسیله یک موتور V6 نامعین با قدرت حدود 375 اسب بخار تغذیه می شد. در حالی که اسپایکر در ابتدا منبع موتور V6 خود را اعلام نکرد. تنها موتور V6 با قدرت بیش از 300 اسب بخار که لوتوس در آن موقع می توانست ارائه دهد، واحد تویوتا موجود در اوورا و سری 3 اکسید بود.

البته، لوتوس در سال 2013 خودرویی با قدرت 375 اسب بخار فراوری ننموده بود. معین نیست که آیا اسپایکر قصد داشته موتور V6 را به گونه ای تغییر دهد که قدرت 375 اسب بخار را از آن بگیرد یا اینکه لوتوس پیشتر آغاز به آزمایش تغییرات موتوری نموده بود که بعدا منجر به فراوری اکسید اسپرت 380 با قدرت 375 اسب بخار شد. در هر صورت، موتور پیشنهادی وناتور می توانست با توجه به بدنه کربن فیبر و شاسی آلومینیومی آن خودرویی نسبتا سریع را به ارمغان بیاورد. متأسفانه، B6 وناتور به یکی دیگر از سوپرکارهایی تبدیل شد که هرگز به فراوری نرسید، بنابراین هرگز ندانستیم که چقدر سریع بود.

لکسوس و سایون

ما روی خودروهای غیر تویوتا در این فهرست تمرکز نموده ایم، اما این فهرست بدون ذکر لکسوس و سایون کامل نمی گردد. هرچند که این برندها به عنوان تویوتا شناخته نمی شوند، اما هر دو برند، یا در خصوص سایون، به نوعی، زیرمجموعه های تویوتا هستند. این باعث می گردد که محصولات لکسوس و سایون عملا تویوتا باشند، فقط با نامی متفاوت.

تویوتا لکسوس را در سال 1988 برای بازاریابی برندهای لوکس خود را با لکسوس LS400 که با رقبایی چون بی ام و و مرسدس رقابت می کرد و دارای موتور افسانه ای 3.8 لیتری 1UZ-FE V8 بود، راه اندازی کرد. تویوتا تا به امروز مالک لکسوس است و خودروهای این دو شرکت از جمله موتورها، بیشتر اجزاء و پلتفرم های مشترکی دارند. حتی لکسوس LF-A نمادین نیز از موتور تویوتا، یعنی 1LR-GUE، بهره می برد که این شرکت آن را به همراهِ یاماها توسعه داد.

از سوی دیگر، سایون یک کوشش در اوایل دهه 2000 برای جذب خریداران جوان تر بود. دو خودروی اول سایون، xA و xB در نمایشگاه خودروی لس آنجلس در سال 2003 معرفی گردیدند و هر دو دارای موتور 1.6 لیتری 1NZ-FE تویوتا بودند. سایون در بیشتر خودروهای آینده خود همچنان از موتورهای تویوتا استفاده کرد. هرچند که بعضی استثناها نیز وجود داشت: برای نمونه، سایون iA یک خودروی بازطراحی شده از مزدا 2 بود، در حالی که سایون FR-S اسپرت به طور تکنیکی دارای موتور سوبارو بود، هرچند که آن موتور نتیجه همکاری سوبارو و تویوتا بود. به طور کلی، اما، خودروهای سایون تا زمان انحلال برند سایون در سال 2017 از موتورهای تویوتا استفاده می کردند.